Thuis, op verjaardagen, werd er altijd gezongen. Mijn moeder had zelfs een liedbundel samengesteld met honderden liedjes. Een van mijn favorieten was als kind ‘You are my chocolaadje’, een zonnig liefdesliedje waarin in een mix van Nederlands en Engels wordt verhaald over een zeeman die aanspoelt op een tropisch eiland alwaar hij door de vrijpostige dochter van het opperhoofd, een ‘lekker zwartje’ wordt verleid.

Een liedje uit 1948 dat helemaal past in het avontuurlijke zeeliederengenre waarin dappere zeelui de woelige baren trotseerden en exotische oorden aandeden. Tot begin jaren ’80, toen Nederlanders zelf massaal gingen reizen, brachten deuntjes als dit een onbekende wereld dichterbij.

Maar dus wel met de mores en de vooroordelen van een tijd waarin men ongestoord kon genieten van een moorkop of een negerzoen zonder dat men zich afvroeg of de benaming van de lekkernij misschien kwetsend zou zijn voor sommige groepen. Die groepen leefden immers aan de andere kant van de wereld. Het waren niet onze naasten, onze vrienden en familie.

Als tiener voelde ik inmiddels iets van ongemak, wanneer we over het “chocolaadje” zongen. In de jaren ‘80 was dit niet meer een lied dat je met goed fatsoen buiten huiselijke kring ten gehore kon brengen, want eenvoudigweg kwetsend. Wat toen echter nauwelijks nog ter discussie stond, waren de Zwarte Pieten van Sinterklaas. Met de Sintverhuur van mijn middelbare school kwamen we, witte en gekleurde tieners geschminckt als Zwarte Piet, bij allerlei soorten gezinnen, ook families met een Surinaams, Antilliaanse achtergrond.

De komst van de Spice Girls in 1998 bij Paul de Leeuw opende voor het eerst mijn ogen. De Leeuw vereerde hen in een live uitzending met een bezoek van Sint en Piet. Mel B. kon haar afschuw niet verbergen, toen ze de zwart geschilderde helper zag. Toen pas realiseerde ik me dat de figuur Zwarte Piet eigenlijk niet uit te leggen is.

Tijden en tradities veranderen. Daar hebben wij LHBT’s de vruchten van kunnen plukken. Van een tijd waarin alles in het geniep moest omdat onze handelingen vanuit een traditie van homofobie strafbaar waren tot een tijd waarin discriminatie en geweld tegen LHBT’s kan leiden tot extra hoge straffen, zou het toch mogelijk moeten zijn om een traditie die velen een bittere smaak in de mond geeft, achter ons te laten.

@irenehemelaar zingt, praat, schrijft en organiseert. Ze LAT met haar verkering Mariska en hokt met haar konijn Bennie.